Ηπατίτιδα Α

Τι είναι η ηπατίτιδα Α

Η ηπατίτιδα  Α είναι μια οξεία φλεγμονώδης νόσος του ήπατος που οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV). Η ηπατίτιδα Α είναι κατά κανόνα καλοήθης  νόσος, συνήθως  αυτοπεριοριζόμενη  και δεν εξελίσσεται ποτέ σε χρόνια ηπατοπάθεια. Ο  ιός  της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Ετησίως εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο. Η νόσος  έχει  ενδημικό  χαρακτήρα σε περιοχές του πλανήτη καθώς η μετάδοση του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης. Στην Ελλάδα  η  βελτίωση  του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον  αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.

Μετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Α

Ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται:

• Με την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου ή νερού, μέσω οποιοδήποτε αντικειμένου που έχει έρθει σε επαφή με τα κόπρανα ενός μολυσμένου ατόμου και στη συνέχεια έρχεται σε επαφή με το στόμα ενός άλλου, «κοπρανο-στοματική» οδό μετάδοσης, (ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων μολυσμένων οστρακοειδών ή άλλων μολυσμένων τροφίμων όπως μαρούλι, τομάτες κ.ά.).
• Μέσω σεξουαλικής επαφής  «στοματο-πρωκτική» οδό μετάδοσης.
• Μέσω κοινής χρήσης ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών.
• Σπανιότερα με το αίμα ή παραγώγων αυτού στη φάση της ιαιμίας.

Συμπτώματα

Ο χρόνος που μεσολαβεί από την έκθεση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 15-50 ημέρες. Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν 1-2εβδομάδες, ωστόσο σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να διαρκέσουν ως και 6 μήνες.

Στους ενήλικες η έναρξη των συμπτωμάτων είναι αιφνίδια με:

• Πυρετό
• Κούραση
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία
• Διάρροιες
• Εμέτους
• Κοιλιακό άλγος
• Ενώ λίγες μέρες αργότερα εμφανίζεται ίκτερος

Τα μικρά παιδιά που έχουν μολυνθεί με τον ιό της ηπατίτιδα Α συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, αλλά ακόμα και όταν εμφανίζουν συμπτώματα αυτά είναι ήπια. Ένα μολυσμένο άτομο μπορεί να μεταδώσει το νόσημα δυο εβδομάδες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων έως και μια εβδομάδα μετά την εμφάνιση τους. Στα βρέφη και στα μικρά παιδιά η περίοδος μεταδοτικότητας  μπορεί να διαρκέσει μεγαλύτερο διάστημα (έως και 6 μήνες).

Διάγνωση

Όταν ένα άτομο εμφανίσει κάποια από τα προαναφερθέντα συμπτώματα μπορεί να επισκεφθεί κάποιο νοσοκομείο ή τον γιατρό του όπου με την λήψη ιστορικού και δείγματος αίματος μπορεί να τεθεί η διάγνωση της ηπατίτιδας Α. Η εργαστηριακή διάγνωση της νόσου μπορεί να γίνει με την ανεύρεση ειδικών αντισωμάτων( IgM, IgG anti-HAV).

 Θεραπεία

 Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την ηπατίτιδα Α. Τα συμπτώματα  του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση  και σωστή διατροφή. Εισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνο εάν  υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα (επίμονοι έμετοι ή υποψία κεραυνοβόλους ηπατίτιδας). 

Πρόληψη από την ηπατίτιδα Α

Πρόληψη της ηπατίτιδας Α είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής και μπορείτε να προστατευθείτε εάν :   

• Πλένετε τα χέρια σας πριν την ετοιμασία και κατανάλωση τροφής, και μετά από κάθε χρήση τουαλέτας, αλλαγή πάνας σε παιδιά ή χρήσης προφυλακτικού.
• Εάν βρεθείτε σε χώρες με αυξημένη ενδημικότητα, πίνετε εμφιαλωμένο νερό, μη χρησιμοποιείτε παγάκια και μην πλένετε φρούτα και λαχανικά με νερό βρύσης.
• Αποφύγετε να μοιράζεστε τρόφιμα, ποτά και τσιγάρα με άλλους.
• Σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπου το δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης μπορεί να έχει υποστεί ζημιές, συμβουλευτείτε τις τοπικές αρχές για την καταλληλότητα του πόσιμου νερού.
• Ο ιός της ηπατίτιδας Α αδρανοποιείται στιγμιαία με το βρασμό του νερού και των τροφών, με παστερίωση και με τη χρήση οικιακής χλωρίνης (για επιφάνειες).

Υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα Α

Για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό. Απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (20 χρόνια). Η προστασία αρχίζει μετά από τέσσερις εβδομάδες από την πρώτη δόση του εμβολίου, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου ενδημεί η ηπατίτιδα Α.

Ποιοι πρέπει να  εμβολιάζονται

Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Α είναι συστήνεται  σε όλα τα υγιή παιδιά άνω του ενός έτους, καθώς και στους:

• Ταξιδιώτες σε περιοχές όπου το νόσημα είναι συχνό
• Επαγγελματίες υγείας
• Επαγγελματίες διακίνησης τροφίμων
• Προσωπικό ιδρυμάτων
• Προσωπικό  καθαριότητας  δημόσιων  και  ιδιωτικών  εκπαιδευτικών ιδρυμάτων,άτομα  σε  συνθήκες  ομαδικής  διαβίωσης  (προσωπικό  και  εσωτερικοί σπουδαστές        γυμνασίων/λυκείων,  στρατιωτικών  και  αστυνομικών  σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και  προσωπικό ιδρυμάτων κ.α.)
• Ομοφυλόφιλοι άνδρες
• Τοξικομανείς
• Άτομα με χρόνια λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας Β.