Εκκολπώματα παχέος εντέρου – Εκκολπωματίτιδα

Εκκολπώματα τι είναι;

Με τον όρο εκκολπώματα εννοούμε προβολές του βλεννογόνου (σαν μικρά σακουλάκια) μέσα από ανοίγματα που δημιουργούνται στους μυς που περιβάλλουν τον πεπτικό σωλήνα.                           Τα εκκολπώματα στη συντριπτική πλειοψηφία αναπτύσσονται στο παχύ έντερο.                  Συχνότερα είναι σε κατοίκους χωρών με υψηλό βιοτικό επίπεδο, είναι τα λεγόμενα νοσήματα του πολιτισμού. Η συχνότητα τους αυξάνεται με την ηλικία. Στη δεκαετία 30-40 ετών η συχνότητά τους είναι λιγότερο από 10% του πληθυσμού, ενώ μεταξύ 50-60 ετών αυξάνει στο 40%  και ξεπερνά το 50%  μετά τα 70χρόνια. Το 80-90% των εκκολπωμάτων που σχηματίζονται στο παχύ έντερο βρίσκονται κυρίως στο αριστερό τμήμα του εντέρου δηλαδή στο σιγμοειδές και στο κατιόν.              Με τον όρο εκκολπωμάτωση εννοούμε την ύπαρξη μεγάλου αριθμού εκκολπωμάτων.                    Τον όρο εκκολπωματίτιδα, τον χρησιμοποιούμε όταν έχουμε φλεγμονή των εκκολπωμάτων. Εκκολπωματική νόσο,  είναι  η εγκατεστημένη πάθηση  όπου  τα  εκκολπώματα  δημιουργούν συχνά  συμπτώματα,  φλεγμονή,  αιμορραγία ή επιπλοκές.                                                                Τα εκκολπώματα δεν είναι προκαρκινική κατάσταση και δεν προδιαθέτουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Τα εκκολπώματα  δεν κληρονομούνται.

Αίτια  δημιουργίας εκκολπωμάτων 

Βασικός παράγων είναι η αύξηση των ενδοκολικών πιέσεων στο έντερο, σαν αποτέλεσμα μείωσης των αντιστάσεων των τοιχωμάτων λόγω ηλικίας, σε συνδυασμό με κινητικές διαταραχές. Η αύξηση των ενδοκολικών πιέσεων στο έντερο ευνοείται από μείωση της περιεκτικότητας της τροφής σε φυτικές ίνες  και σε περιπτώσεις μειωμένης κινητικότητας (δυσκοιλιότητα).

Στις χώρες της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας τα εκκολπώματα είναι πολύ σπάνια.

Συμπτώματα

Τα εκκολπώματα, όταν δεν φλεγμαίνουν, δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα. Η πλειοψηφία των ασθενών δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν στο έντερο και τα  ανακαλύπτει τυχαία.

Τα συμπτώματα της εκκολπωμάτωση είναι:

• Κωλικοειδές άλγος στην κοιλιά, συνήθως στο αριστερό κάτω πλάγιο και διαρκεί ώρες ή αρκετές ημέρες.

• Η λήψη τροφής χειροτερεύει τον πόνο γιατί αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου.

• Η αποβολή αερίων ή κοπράνων βελτιώνει το πόνο.

 Εκκολπωματίτιδα είναι η φλεγμονή των εκκολπωμάτων. Οφείλεται σε απόφραξη του στομίου των εκκολπωμάτων από σκληρά κόπρανα-υπολείμματα τροφών και επιμόλυνση της κλειστής κοιλότητας από μικρόβια που βρίσκονται σε αφθονία στο έντερο.

Τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας είναι:

• Άλγος και ευαισθησία στο κάτω μέρος της κοιλιάς κυρίως αριστερά.

• Πυρετό.

• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια.

• Δυσκολία στην αφόδευση και τεινεσμό.

• Σπανιότερα μπορεί να υπάρχουν ναυτία, έμετος ή γενικευμένη κακουχία.

Η φλεγμονή από την εκκολπωματίτιδα είναι δυνατόν να είναι σοβαρή και να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως:

Σχηματισμό αποστήματος που, εάν ραγεί, μπορεί να προκαλέσει περιτονίτιδα ή συρίγγια.

Τα συρίγγια είναι αποτέλεσμα σοβαρών και επαναλαμβανόμενων φλεγμονών και δημιουργούνται με άλλα τμήματα του εντέρου ή με την ουροδόχο κύστη ή τον κόλπο.

Επανειλημμένες φλεγμονές οδηγούν σε στένωση του εντέρου λόγω ανάπτυξης ινώδους ιστού στο τοίχωμα του, που απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση.

Αιμορραγία είναι μία άλλη σοβαρή επιπλοκή. Μπορεί να είναι βαριά και να χρειασθεί μετάγγιση ή ήπια και να σταματήσει μόνη της. Επανειλημμένες αιμορραγίες, ιδιαίτερα σοβαρές είναι ένδειξη για χειρουργική επέμβαση.

Διάτρηση είναι μια σοβαρή επιπλοκή και οδηγεί σε περιτονίτιδα.

Η εκκολπωμάτωση είναι μια καλοήθης πάθηση που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές  επιπλοκές, γι΄ αυτό χρειάζεται σωστή παρακολούθηση και θεραπεία.

Διάγνωση

 Η διάγνωση τίθεται με βαριούχο υποκλυσμό ή κολονοσκόπηση.

Ο βαριούχος υποκλυσμός είναι εξέταση εκλογής γιατί αναδεικνύονται τα  εκκολπώματα σε όλη την έκταση τους και αξιολογείται το μέγεθος του.

Η κολονοσκόπηση  γίνεται σε περιπτώσεις που υπάρχει αμφιβολία ή πιθανότητα να συνυπάρχει και άλλη βλάβη. Η ένδειξη της είναι ισχυρότερη όταν η εκκολπωμάτωση εκδηλώνεται με απώλεια αίματος.                                                                                                                                                  Η κολονοσκόπηση αποφεύγεται στην οξεία εκκολπωματίτιδα λόγω αυξημένου κινδύνου διάτρησης του εντέρου.

Οι αξονική τομογραφία και οι υπέρηχοι χρησιμοποιούνται κυρίως για αξιολόγηση επιπλοκών π.χ. αποστήματα.

Θεραπεία

Η ασυμπτωματική εκκολπωμάτωση, δεν απαιτείται θεραπεία, συστήνεται η κατανάλωση, χόρτων, σαλατών, φρούτων, λαχανικών, προκειμένου να αποφευχθούν τα συμπτώματα και οι επιπλοκές.

Οι δίαιτες πλούσιες σε φυτικές ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων, και μειώνουν τον χρόνο διέλευσης από το πεπτικό, βελτιώνοντας την δυσκοιλιότητα. Ένας  άλλος επιβοηθητικός παράγοντας είναι η επαρκής κατανάλωση υγρών, προσθέτουν όγκο στα κόπρανα, καθιστώντας ευκολότερες τις κινήσεις του παχέος εντέρου.

 Εκκολπωματίτιδα

Συνήθως θεραπεύεται συντηρητικά και στις σοβαρότερες περιπτώσεις απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο, για να αποφευχθούν οι επιπλοκές. Συνιστάται ανάπαυση, αποφυγή στερεάς τροφής, υγρά από το  στόμα ή και ενδοφλέβια και αντιβιοτικά.

Χειρουργική θεραπεία

Η χειρουργική θεραπεία της εκκολπωματίτιδας χρειάζεται στις εξής περιπτώσεις:

• Μαζική αιμορραγία που χρειάζεται επανειλημμένες μεταγγίσεις.

• Διάτρηση που οδηγεί σε περιτονίτιδα.

• Απόστημα.

• Απόφραξη εντέρου που οφείλεται στην εκκολπωματίτιδα.

• Συρίγγια και όγκοι

• Αποτυχία της αντιβιοτικής αγωγής, επανειλημμένα και συχνά επεισόδια εκκολπωματίτιδας ή αιμορραγίας.